Berichten in de rubriek ‘Wetenschap


De vermaarde natuurkundige Carlo Rovelli vertelt het spannende verhaal van een relatief onbekende Griekse filosoof die ruim tweeënhalfduizend jaar geleden de basis legde voor onze wetenschappelijke manier van denken.

Anaximander van Milete wordt verantwoordelijk gehouden voor één van de grootste intellectuele revoluties uit de geschiedenis. Bij hem ontstond het idee dat de aarde in de ruimte zweeft, dat dieren
evolueren, dat stormen en aardbevingen geen bovennatuurlijke maar natuurlijke fenomenen zijn en vooral dat onze eindeloze zoektocht naar kennis ons steeds een stapje vooruit brengt.
Dit boek gaat over het rebelse vermogen om te twijfelen, kritisch na te denken en steeds opnieuw met elkaar het debat aan te gaan. Dat maakt Anaximander zowel tijdloos als bijzonder actueel: vrijheid is essentieel voor wetenschappelijke ontwikkeling.


Carlo Rovelli (1956) is verbonden aan het Centre de Physique Théorique van de universiteit Aix-Marseille en het Rotman Institute of Philosophy van Western University. Hij schreef ook ‘Zeven korte
beschouwingen over natuurkunde’, ‘Helgoland’ en ‘Het mysterie van de tijd.

Wij zijn enorm trots dat Margriet van der Heijden voor ‘Ongekend. Over vrouwen in de natuurwetenschap die over het hoofd werden gezien‘ de juryprijs van de Cosmos Boekenprijs 2023 heeft gewonnen!

Volgens de vakjury: “Het winnende boek legt een ongemakkelijk element bloot in de manier waarop wetenschap lang is georganiseerd. Na een fantastische introductie waarin de auteur de bredere context schetst en het probleem analyseert maken we kennis met een aantal wetenschappers wier bijdrage aan de wetenschap nooit het podium en de erkenning heeft gekregen die het verdiende. In dit boek wel. Het is een belangrijk en relevant boek dat ook zelf erkenning en een breed podium verdient.” Dat hadden wij niet beter kunnen zeggen!

De Cosmos Boekenprijs is ontstaan uit het idee van wetenschapper Gianfranco Bertone en wordt uitgereikt aan het beste populair-wetenschappelijke boek op het gebied van natuurkunde, wiskunde of sterrenkunde van het jaar. Zowel een vakjury als een scholierenjury hebben hun voorkeur aangegeven. De Cosmos Boekenprijs wordt georganiseerd door NewScientist.

In De Avondshow heeft Arjen Lubach op 3 oktober bekendgemaakt dat Ionica Smeets de Irispenning 2023 voor Excellente Wetenschapscommunicatie toegekend krijgt.

‘Als er iemand is die langjarig excelleert op het gebied van wetenschapscommunicatie, altijd met humor, altijd zoekend naar samenwerking, dan is het wel Ionica Smeets’, aldus de jury van de Irispenning.

Al bijna 15 jaar schrijft Smeets columns over wiskunde en getallen, ze heeft diverse programma’s over wiskunde en wetenschap gepresenteerd en schuift regelmatig aan in talkshows om over wetenschap te communiceren. Sinds haar aantreden als hoogleraar Wetenschapscommunicatie aan de Universiteit Leiden in 2015 pleit ze ervoor dat universiteiten hun wetenschappers niet alleen tijd geven en belonen voor onderwijs en onderzoek, maar ook voor wetenschapscommunicatie. Het is niet verwonderlijk dat Ionica Smeets door Irispenninglaureaaut minister Robbert Dijkgraaf werd gevraagd als kwartiermaker voor een nieuw nationaal centrum voor wetenschapscommunicatie, samen met Alex Verkade. Volgens het juryrapport is zij de ‘favoriete kandidaat die al meteen bovenaan het lijstje stond’ en vanwege haar langdurige excellente inspanningen voor wetenschapscommunicatie krijgt Ionica Smeets de Irispenning 2023.

Op de Avond van Wetenschap & Maatschappij, maandag 9 oktober in de Pieterskerk in Leiden, wordt de prijs door demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Robbert Dijkgraaf uitgereikt aan Ionica Smeets. De Irispenning bestaat uit een geldbedrag van tienduizend euro, beschikbaar gesteld door de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen, en een penning, vervaardigd door Jennifer Hoes.

Het fragment van De Avondshow met de bekendmaking is hier te bekijken.

Marcus du Sautoy

Beter denken

Beter denken staat vol met slimmigheden, die Du Sautoy glashelder uitlegt. Een uitstekend verzorgde uitstalkast van wiskundige handigheden.’ – de Volkskrant

‘Vermakelijk en slim… met levendige, verhelderende hoofdstukken over het nut van algebra, meetkunde en kansrekening in het dagelijks leven.’ – The Guardian

  • Hoe onthoud je meer en vergeet je minder?
  • Hoe kun je alleen al door te verhuizen meer verdienen en slimmer worden?
  • En hoe pak je een kofferbak het efficiëntst in?

Wiskunde is de kunst van de shortcut: het zit vol manieren om beter te leren denken en helpt je sneller je weg te vinden in een complexe wereld. In Beter denken bespreekt Du Sautoy zowel legendarische shortcuts waardoor de menselijke beschaving mogelijk werd, als handige shortcuts die ons dagelijks leven makkelijker maken.

Of het nu gaat om de bouw van de eerste steden langs de Nijl en de Eufraat, zo’n vijfduizend jaar geleden, het berekenen van de omtrek van de aarde, het leren bespelen van een instrument, of het ontwerpen van algoritmes die ons helpen bij het vinden van een levenspartner, steeds opnieuw verzinnen we een slimme, korte route.

Aan de hand van fascinerende verhalen, raadsels en puzzels biedt Beter denken vele ingenieuze strategieën om dagelijkse problemen op te lossen. Daarmee is dit boek de ultieme shortcut naar de kunst van de shortcut.

Marcus du Sautoy is hoogleraar wiskunde en Simonyi Professor for the Public Understanding of Science aan Oxford University. Hij is Fellow of the Royal Society en bekend als presentator van de BBC-tv-series The Story of Maths en The Code. Hij schreef talloze artikelen over wiskunde, onder meer voor The Times, The Guardian en The Daily Telegraph. Eerder verschenen van hem bij Nieuwezijds: De code van creativiteit, Wat wij niet kunnen weten, De getalmysteries en Het symmetrie-monster.

Over Wat wij niet kunnen weten:

‘Met gemak springt Du Sautoy door disciplines en eeuwen. Met jaloersmakende vanzelfsprekendheid rijgt hij wetenschappelijke inzichten aaneen.’ – NRC

‘Geen betere gids dan Marcus du Sautoy om de vergezichten aan de grenzen van de kennis te duiden.’ – Robbert Dijkgraaf

Tijdmachines bestaan niet. Dat weten we allemaal. Maar wat weinig mensen weten, is dat je tóch kunt tijdreizen. Dat ontdekte Albert Einstein zo’n honderd jaar geleden. Hij kwam erachter dat je naar de toekomst kunt reizen. Nou ja, een beetje dan.

In dit boek ga je op reis – dwars door tijd en ruimte – en ontdek je hoe de eerste klokken werkten en waarom we eigenlijk jaren, uren en seconden hebben, hoe Christiaan Huygens met zijn slingerklok de hele wereld veranderde en hoe Einstein alle ideeën over tijd en ruimte helemaal op hun kop gooide. En hoe je kunt tijdreizen!

 

Omslag

Ga op reis door tijd en ruimte met dit leuke én leerzame boek.

Boekpresentatie: zondag 16 oktober 2022 om 13.00 uur bij Boekhandel Broese in Utrecht.