‘Dat is een heleboel om één woord te laten betekenen,’ zei Alice op bedachtzame toon. - Lewis Carroll, Achter de spiegel en wat Alice daar aantrof

Er zijn weinig woorden die zo’n zware lading hebben en tegelijkertijd zo vatbaar zijn voor misverstanden als antisemitisme. De term werd in de negentiende eeuw bedacht door Europeanen die assimilerende Joden zagen als bedreiging van hun etnisch-nationalistische idealen. Zij combineerden eeuwenoude vooroordelen met racistische pseudowetenschap en legden daarmee de basis voor de gruwelen van het nazisme en de Holocaust.

Sindsdien is er volgens historicus Mark Mazower veel veranderd. Waar antisemitisme traditioneel een zaak was van politiek rechts, wordt deze dreiging tegenwoordig steeds meer geassocieerd met links. Dit ‘nieuwe antisemitisme’ zou zich bovendien openlijker richten tegen de Joodse staat Israël dan tegen Joden in de diaspora: antizionisme als verkapt antisemitisme.

Mark Mazower legt zorgvuldig uit waar de verwarring over het begrip antisemitisme vandaan komt en hij laat zien waarom die onduidelijkheid zo gevaarlijk is. Dit boek is een essentiële poging om onderscheid te maken tussen racistische haat en maatschappelijk debat.

Op vrijdag 6 juni is Mark Mazower te gast in De Balie in Amsterdam: What We Talk About When We Talk About Antisemitism

Vertaling van: On Antisemitism – A Word in History. New York: Penguin Press (verschijnt september 2025).
Vertaling: Auke van den Berg