JAN VERPLAETSE OP SHORTLIST EUREKA-BOEKENPRIJS

De shortlist van de NWO Eureka Boekenprijs 2009 is bekend gemaakt:

• Arie Bos, Hoe de stof de geest kreeg
• Bart Braun, Nieuwe Dieren
• Eveline Crone, Het puberende brein
• Trudy Dehue, De depressie-epidemie
• Jan Verplaetse, Het morele instinct

Waarom is de ene mens goed en de andere slecht? Het morele instinct is een lang antwoord op die vraag. Het verklaart ‘moreel’ en ‘immoreel’ gedrag als uitdrukkingsvormen van vijf morele systemen. Vier ervan berusten op intuïties of emoties (de hechtingsmoraal, de geweldmoraal, de reinigingsmoraal, de samenwerkingsmoraal) en slechts één is rationeel (de beginselenmoraal). Al die moralen verplichten mensen om dingen te doen of te laten, maar op diverse gronden en verschillende manieren. Gemeenschappelijk aan alle moraal is dat die onze individuele vrijheid begrenst.

Dit boek gaat niet over de geest van de ethiek, maar over het vlees van de moraal. Het biedt een antwoord op wat de mens, waar ook ter wereld en tot welke cultuur hij ook behoort, bezit aan vermogens om met het conflict tussen eigenbelang en hoger belang af te rekenen. Het verschuift de focus van culturele diversiteit naar biologische gegevenheden.